Screw Down Crown là gì? “Vệ sĩ thầm lặng” của đồng hồ lặn

Khi nói đến những chiếc đồng hồ lặn hoặc đồng hồ có khả năng chống nước cao, một chi tiết nhỏ nhưng vô cùng quan trọng thường được nhắc đến: Screw Down Crown – hay còn gọi là núm vặn xoáy. Đây chính là “lá chắn” bảo vệ bộ máy đồng hồ khỏi nước, bụi và độ ẩm, đặc biệt trong môi trường khắc nghiệt như dưới đáy đại dương.

Tìm hiểu về Screw Down Crown trên đồng hồ chống nước

1. Screw Down Crown là gì?

Screw Down Crown là một loại núm điều chỉnh được thiết kế đặc biệt, có thể vặn xoáy xuống và khóa chặt vào thân vỏ đồng hồ. Cấu trúc ren xoáy giúp tạo ra một vòng đệm kín tuyệt đối, tương tự như vặn nắp chai, đảm bảo nước và bụi không thể xâm nhập vào bên trong.

Khác với loại núm Push/Pull (kéo/đẩy) thông thường, Screw Down Crown yêu cầu thao tác:

• Vặn ngược chiều kim đồng hồ để mở
• Vặn xuôi chiều để khóa chặt

Khi đã vặn chặt, núm này đóng vai trò như “cánh cửa thép” bảo vệ bộ máy khỏi áp lực nước. Đặc biệt với đồng hồ lặn, nếu không có Screw Down Crown, khả năng chống nước gần như không đảm bảo – giống như việc lặn mà quên mang bình dưỡng khí vậy!

Dù có cấu trúc phức tạp hơn, Screw Down Crown vẫn đảm nhiệm đầy đủ các chức năng như:

• Điều chỉnh thời gian và ngày
• Lên dây cót cho đồng hồ cơ

2. Lịch sử ra đời của Screw Down Crown

Trong những năm đầu của ngành đồng hồ, đồng hồ bỏ túi là xu hướng chủ đạo và gần như không có yêu cầu chống nước. Tuy nhiên, khi đồng hồ đeo tay trở nên phổ biến – đặc biệt với binh lính, nhà thám hiểm hay thợ lặn – nhu cầu về một thiết kế kín nước trở nên cấp thiết.

Vào năm 1926, hai kỹ sư người Thụy Sỹ Paul Perregaux và Georges Perret đã sáng chế ra cơ chế Screw Down Crown. Tuy nhiên, chính Rolex mới là thương hiệu đưa nó lên bản đồ thế giới.

Cũng trong năm đó, Hans Wilsdorf – người sáng lập Rolex – nhận thấy tiềm năng của cơ chế này và nhanh chóng mua lại bản quyền. Kết quả là sự ra đời của Rolex Oyster – chiếc đồng hồ đeo tay chống nước đầu tiên thế giới, trình làng năm 1927.

Chiếc Oyster đã gây tiếng vang lớn khi vượt qua thử thách 10 tiếng đồng hồ dưới sông Thames mà vẫn hoạt động hoàn hảo. Từ đây, Screw Down Crown trở thành tiêu chuẩn không thể thiếu trong ngành chế tác đồng hồ lặn và đồng hồ chuyên dụng hiện đại.

Ngày nay, cơ chế này được ứng dụng phổ biến bởi các thương hiệu đồng hồ cao cấp như Rolex, Oris, Seiko, Citizen, và nhiều tên tuổi lớn khác trong ngành.

3. So sánh Screw Down Crown và Push/Pull Crown

Cấu tạo, cơ chế hoạt động và cách sử dụng Screw Down Crown

Để đảm bảo khả năng chống nước tối ưu cho đồng hồ, Screw Down Crown không chỉ cần được thiết kế chuẩn xác mà còn phải được người dùng thao tác đúng cách. Dưới đây là chi tiết về cấu tạo, nguyên lý hoạt động và hướng dẫn sử dụng để bạn bảo vệ đồng hồ của mình tốt nhất.

1. Cấu tạo và cơ chế hoạt động

Screw Down Crown bao gồm ba thành phần chính phối hợp chặt chẽ để tạo nên một hệ thống chống nước hiệu quả:

• Ren vặn (threaded crown): Xuất hiện ở cả núm và ống núm, giúp liên kết hai bộ phận này lại bằng cách vặn xoáy. Khi vặn đúng cách, các ren ăn khớp sẽ khóa chặt núm vào thân vỏ.
• Gioăng cao su (gasket): Là lớp đệm kín khí giữa núm và vỏ đồng hồ. Khi vặn chặt, gioăng bị ép lại, tạo thành một "hàng rào kín nước", ngăn nước, bụi và hơi ẩm xâm nhập vào bộ máy bên trong.
• Ống núm (crown tube): Gắn cố định vào thân vỏ, là nơi kết nối trực tiếp với bộ máy đồng hồ, truyền tín hiệu khi người dùng điều chỉnh thời gian hoặc lên dây cót.

Nguyên lý hoạt động:

• Khi bạn vặn núm theo chiều kim đồng hồ, các ren sẽ từ từ siết chặt núm vào ống núm. Áp lực này ép gioăng cao su tạo thành một lớp đệm chống nước hiệu quả.
• Khi cần điều chỉnh, chỉ cần vặn ngược chiều kim đồng hồ để mở khóa, sau đó kéo núm ra từng nấc như với núm vặn thông thường để chỉnh ngày, giờ hoặc lên dây cót.

2. Hướng dẫn sử dụng Screw Down Crown đúng cách

Để duy trì hiệu quả chống nước và đảm bảo tuổi thọ cho đồng hồ, bạn nên thực hiện thao tác theo đúng trình tự:

Bước 1: Mở núm vặn

Vặn ngược chiều kim đồng hồ cho đến khi cảm thấy núm đã mở hoàn toàn và có thể kéo ra.

Bước 2: Thực hiện điều chỉnh

Kéo núm ra từng nấc tùy chức năng của đồng hồ (thường là 1 nấc để chỉnh ngày, 2 nấc để chỉnh giờ).

Tiến hành điều chỉnh như bình thường.

Bước 3: Đóng và khóa núm vặn

Đẩy núm trở lại vị trí ban đầu

Vặn theo chiều kim đồng hồ cho đến khi cảm thấy núm đã được siết chặt. Không nên siết quá mạnh để tránh làm mòn ren hoặc hỏng gioăng.

Lưu ý quan trọng khi sử dụng:

• Luôn đảm bảo núm được vặn chặt hoàn toàn sau khi chỉnh giờ.
• Không nên thao tác núm khi đồng hồ đang ướt, đặc biệt là sau khi tiếp xúc với nước.
• Nếu để núm hở hoặc không khóa kỹ, nước có thể thâm nhập vào máy, dù đồng hồ có chỉ số chống nước cao đến đâu.

Các câu hỏi thường gặp về Screw Down Crown

Dù là một bộ phận nhỏ, Screw Down Crown lại khiến không ít người dùng gặp khó khăn trong quá trình sử dụng nếu không hiểu rõ cách hoạt động. Dưới đây là những thắc mắc phổ biến và giải đáp chi tiết giúp bạn an tâm hơn khi sử dụng loại núm vặn đặc biệt này.

1. Tại sao núm vặn Screw Down thường bị kẹt?

Nhiều người phản ánh núm vặn bị kẹt, khó mở hoặc khó siết lại. Những nguyên nhân phổ biến bao gồm:

• Vặn sai chiều hoặc cố vặn khi chưa canh đúng ren.
• Ren bị mòn do siết quá chặt hoặc vặn sai cách nhiều lần.
• Cát, bụi hoặc nước muối bám vào phần ren gây ma sát.

Cách xử lý:

• Lau nhẹ bằng khăn khô sạch, tuyệt đối không dùng chất tẩy mạnh.
• Tránh dùng lực mạnh khi cảm thấy cứng. Nếu không cải thiện, nên mang đến trung tâm bảo hành uy tín để kiểm tra.

2. Có nên tự thay núm Screw Down tại nhà không?

Tuyệt đối không nên. Việc thay Screw Down Crown đòi hỏi kỹ thuật cao vì liên quan đến:

• Gioăng cao su: nếu không lắp đúng vị trí, đồng hồ mất khả năng chống nước.
• Ren: dễ bị hư nếu siết lệch hoặc không đúng lực.
• Áp suất bên trong: đặc biệt quan trọng với đồng hồ lặn.

Bạn nên mang đồng hồ đến các trung tâm bảo hành chính hãng để đảm bảo an toàn cho bộ máy bên trong.

3. Tại sao đồng hồ có Screw Down Crown mà vẫn bị vào nước?

Điều này thường do lỗi trong quá trình sử dụng, chẳng hạn:

• Quên vặn chặt núm sau khi chỉnh giờ.
• Gioăng bị lão hóa hoặc rách do thời gian dài không bảo dưỡng.
• Ren bị mòn hoặc crown tube bị lệch do va chạm mạnh.

Khuyến nghị: Nếu thường xuyên dùng đồng hồ trong môi trường nước (đặc biệt là nước biển), hãy mang đi kiểm tra khả năng chống nước định kỳ mỗi 1–2 năm.

4. Có nên mở núm vặn khi không đeo đồng hồ?

Không nên. Ngay cả khi không sử dụng, núm vặn cũng nên được vặn chặt lại hoàn toàn để:

• Ngăn hơi ẩm và bụi xâm nhập vào bộ máy.
• Duy trì độ kín của cấu trúc đồng hồ.

Đặc biệt ở môi trường nhiệt đới ẩm như Việt Nam, việc đóng kín núm là yếu tố sống còn để bảo vệ đồng hồ của bạn.

5. Screw Down Crown thường được sử dụng trên những dòng đồng hồ nào?

Bạn sẽ dễ dàng bắt gặp cơ chế Screw Down Crown trong các dòng đồng hồ:

• Đồng hồ lặn chuyên dụng: như Rolex Submariner, Seiko Prospex, Citizen Promaster.
• Đồng hồ quân sự, thể thao: nơi yêu cầu cao về độ bền và chống va đập.
• Đồng hồ GMT hoặc phi công: hoạt động trong nhiều điều kiện môi trường khác nhau.

Kết luận

Screw Down Crown là một trong những phát minh quan trọng nhất giúp đồng hồ đeo tay “miễn nhiễm” với nước và bụi. Nhỏ bé nhưng mạnh mẽ, bộ phận này hoạt động như một tấm khiên bảo vệ thầm lặng cho bộ máy đồng hồ khỏi những yếu tố gây hại.

Nếu bạn đang sở hữu một chiếc đồng hồ có núm vặn Screw Down, đừng xem thường chi tiết nhỏ ấy. Hãy sử dụng đúng cách, bảo trì định kỳ – vì chỉ cần một sơ suất nhỏ cũng có thể ảnh hưởng lớn đến tuổi thọ và giá trị của chiếc đồng hồ yêu quý.

Xem thêm: 

• Tourbillon là gì? Cơ chế đắt giá làm nên đồng hồ cơ xa xỉ
• Đồng hồ chế tác là gì? Vì sao giới mộ điệu sẵn sàng chi hàng tỷ đồng để sở hữu?
• Đồng hồ chống nước 3ATM là gì? Top 11 đồng hồ chống nước 3ATM bán chạy