Dầu dừa là nguyên liệu quen thuộc trong làm đẹp và nấu ăn, nhưng nếu không bảo quản đúng cách, nó rất dễ bị hư mà bạn không hề hay biết. Vậy làm sao biết dầu dừa bị hư? Có dấu hiệu nào rõ ràng để nhận biết không? Trong bài viết này, bạn sẽ tìm thấy cách kiểm tra nhanh dầu dừa đã hỏng, cùng những mẹo bảo quản giúp dầu luôn tươi lâu, an toàn khi sử dụng.
1. Làm sao biết dầu dừa bị hư? 4 dấu hiệu nhận biết bằng mắt thường
Dầu dừa để lâu không dùng, nhìn thì vẫn ổn nhưng liệu có còn an toàn không? Đừng lo, bạn hoàn toàn có thể kiểm tra bằng mắt và mũi! Dưới đây là 4 dấu hiệu dễ nhận thấy để biết dầu dừa có còn dùng được hay không:
Dầu đổi màu bất thường: Dầu dừa nguyên chất thường có màu trắng đục khi đông lại, hoặc trong suốt nhẹ khi tan chảy. Nếu bạn thấy dầu ngả sang màu vàng sậm, xanh lá, hay xuất hiện đốm lạ thì đó là dấu hiệu dầu đã bị hư rồi.
Mùi lạ, vị khó chịu: Dầu dừa "xịn" có mùi thơm nhẹ nhàng của dừa, rất dễ chịu. Nhưng nếu bạn ngửi thấy mùi chua, mùi hắc, hoặc nếm thử thấy vị đắng thì khả năng cao là dầu đã bị oxy hóa hoặc nhiễm khuẩn rồi, nên bỏ ngay nhé!
Kết cấu không đều: Dầu dừa khi để ở nhiệt độ thấp sẽ đông lại, nhưng vẫn mịn và đều. Nếu thấy nó bị vón cục, lợn cợn hoặc có lớp tách nước bất thường thì nên cẩn thận vì có thể đã hỏng.
Có mốc trên bề mặt: Nếu bạn thấy trên bề mặt dầu xuất hiện đốm xanh, trắng hoặc vàng giống như nấm mốc, thì chắc chắn không nên tiếc – bỏ ngay. Dầu đã nhiễm tạp chất và không còn an toàn nữa đâu.
Dầu dừa bị hư sẽ đổi màu bất thường
2. Nguyên nhân khiến cho dầu dừa bị hư
Không phải tự nhiên mà dầu dừa bị hỏng đâu nhé! Có rất nhiều nguyên nhân khiến chất lượng dầu đi xuống, mà nếu hiểu rõ, bạn sẽ biết cách bảo quản tốt hơn để dùng được lâu hơn.
Bảo quản không đúng cách: Đây là lý do thường gặp nổi trội. Dùng hũ đựng chưa sạch, còn dính nước hay vụn đồ ăn sẽ tạo môi trường lý tưởng cho vi khuẩn, nấm mốc phát triển. Ngoài ra, nếu bạn dùng chai nhựa rẻ tiền (đặc biệt là loại có chứa BPA) hoặc chai kim loại dễ gỉ, cũng có thể làm dầu bị biến chất theo thời gian.
Tiếp xúc với ánh sáng: Dầu dừa mà để lâu dưới ánh nắng hoặc gần cửa sổ thì dễ bị oxy hóa. Tia UV trong ánh sáng mặt trời sẽ làm các chất béo trong dầu bị biến đổi, gây mùi hôi và mất đi công dụng vốn có. Tốt nổi trội là nên đựng dầu trong chai tối màu và để ở chỗ râm mát.
Nhiệt độ không phù hợp: Nhiệt độ quá cao (trên 25°C) khiến dầu nhanh bị oxy hóa, còn quá thấp như trong ngăn đá lại làm dầu đông cứng, khó lấy ra dùng. Lý tưởng nổi trội là bảo quản dầu dừa trong khoảng 1–8°C, ví dụ như ngăn mát tủ lạnh – vừa mát vừa giữ được lâu!
Đặt dầu dừa tại nhiệt độ không phù hợp cũng có thể khiến sản phẩm bị hỏng
Thật ra, dầu dừa có tuổi thọ khá ấn tượng đấy! Nhờ khả năng kháng khuẩn tự nhiên, dầu dừa có thể để được từ 1 đến 2 năm mà không cần thêm chất bảo quản. Điều này là nhờ vào một hợp chất đặc biệt trong dầu gọi là ABctb – thứ “vũ khí” giúp chống lại vi khuẩn và nấm mốc rất hiệu quả. Tuy nhiên, thời gian sử dụng cụ thể còn tùy vào cách dầu được làm ra:
Dầu dừa ép lạnh: Đây là loại “xịn sò” hơn vì được chiết xuất bằng cách ly tâm, không dùng nhiệt nên giữ nguyên được các dưỡng chất như Vitamin E, axit lauric, axit capric,... Loại này thường có màu trắng trong, mùi nhẹ dễ chịu và có thể để được khoảng 2 năm nếu bạn bảo quản ở nơi mát mẻ hoặc trong ngăn mát tủ lạnh.
Dầu dừa đun nóng: Phương pháp truyền thống này thường đun nước cốt dừa trong vài tiếng để lấy dầu. Tuy nhiên, việc đun ở nhiệt độ cao sẽ làm mất đi một phần dinh dưỡng. Dầu dừa loại này có màu vàng nhạt, mùi hơi nồng hơn và thường để được khoảng 1 đến 1,5 năm nếu bảo quản tốt.
Thông thường, dầu dừa có hạn sử dụng khá dài
4. Dầu dừa hết hạn có dùng được không? Làm gì với dầu dừa hết hạn?
Hạn sử dụng của dầu dừa sẽ phải dựa vào tùy tình trạng của dầu. Nếu dầu dừa đã có dấu hiệu rõ ràng như mốc, đổi màu sang vàng hoặc xanh, đặc quánh, mùi chua hoặc hắc khó chịu thì đừng tiếc – hãy bỏ ngay nhé! Vì nếu cố dùng cho da hoặc nấu ăn, bạn có thể bị kích ứng, thậm chí ảnh hưởng đến sức khỏe.
Tuy nhiên, nếu dầu chỉ hơi có mùi lạ nhẹ (kiểu như hơi nồng, không thơm như trước), rất có thể là do lúc nấu chưa kỹ (dưới 4 tiếng). Trong trường hợp này, bạn có thể xử lý lại bằng cách:
Đun nóng dầu ở khoảng 100°C trong 15–60 phút để loại bỏ tạp chất. Sau đó để nguội, lọc lại nếu cần, và tiếp tục dùng. Nhưng lưu ý: mùi thơm tự nhiên của dầu có thể không còn như ban đầu đâu nha.
Còn nếu dầu dừa đã hết hạn lâu và bạn không an tâm dùng cho da hay bếp núc, đừng vội vứt. Bạn hoàn toàn có thể tái chế dầu dừa để:
Làm nến thơm DIY.
Chế biến xà phòng handmade.
Làm dầu bôi trơn cho bản lề cửa, dây kéo bị kẹt...
Dầu dừa dù là tự làm hay mua sẵn thì nếu biết cách bảo quản, bạn hoàn toàn có thể dùng được lâu đến vài năm mà không lo hư. Dưới đây là 2 cách đơn giản nhưng rất hiệu quả bạn có thể áp dụng ngay tại nhà:
5.1. Bảo quản trong tủ lạnh
Nếu muốn giữ mùi thơm tự nhiên và chất lượng dầu ổn định, cho dầu vào ngăn mát tủ lạnh là gợi ý lý tưởng ấn tượng nổi trội. Chỉ cần đựng dầu trong lọ thủy tinh sạch, khô, có nắp đậy kín, tránh dùng lọ nhựa thường vì có thể ảnh hưởng đến chất lượng dầu.
Khi để lạnh, dầu dừa sẽ đông lại thành sáp, nhìn có vẻ khác nhưng không hề ảnh hưởng đến chất lượng đâu nhé. Khi cần dùng, chỉ việc múc ra một chút bằng muỗng sạch và để dầu tan ở nhiệt độ phòng là xong.
Bảo quản dầu dừa trong tủ lạnh
5.2. Bảo quản ở nhiệt độ phòng
Nếu bạn dùng dầu dừa thường xuyên (dưỡng tóc, dưỡng da, nấu ăn…), thì bảo quản ở nơi khô ráo, mát mẻ là đủ. Nên chọn lọ thủy tinh màu tối, đậy kín nắp và để ở nơi tránh nắng gắt. Quan trọng là luôn dùng muỗng sạch, khô khi lấy dầu để tránh làm dầu bị nhiễm khuẩn.
Dầu dừa là một nguyên liệu đa năng với nhiều công dụng trong làm đẹp và sức khỏe, nhưng việc bảo quản đúng cách và nhận biết dấu hiệu hư hỏng là yếu tố then chốt để đảm bảo hiệu quả sử dụng. Làm sao biết dầu dừa bị hư? Hãy chú ý đến các dấu hiệu như đổi màu, mùi hắc, kết cấu đặc quánh hoặc nấm mốc để kịp thời loại bỏ dầu hỏng. Bằng cách bảo quản dầu dừa trong lọ thủy tinh kín, ở nhiệt độ phù hợp và tránh ánh sáng mặt trời, bạn có thể kéo dài thời gian sử dụng lên đến 2 năm hoặc hơn. Hãy áp dụng các phương pháp trên để tận dụng tối đa lợi ích của dầu dừa một cách an toàn và hiệu quả.
7. FAQ - Một số câu hỏi thường gặp về dầu dừa
Dầu dừa bị đục có sử dụng được không?Dầu dừa bị đục có thể do bảo quản ở nhiệt độ thấp khiến dầu đông lại, không ảnh hưởng đến chất lượng. Tuy nhiên, nếu dầu đục kèm theo mùi hắc hoặc đốm mốc, bạn nên bỏ đi vì dầu đã hỏng.Có nên dùng dầu dừa hết hạn để nấu ăn?Không nên dùng dầu dừa hết hạn để nấu ăn, đặc biệt nếu dầu có dấu hiệu mốc, đổi màu hoặc mùi chua, vì có thể gây hại cho sức khỏe. Nếu chỉ hết hạn nhẹ và không có dấu hiệu hư, bạn có thể đun lại để sử dụng.Dầu dừa tự làm có khác gì dầu dừa mua sẵn?Dầu dừa tự làm thường không chứa chất bảo quản và có thể giữ được dưỡng chất tự nhiên nếu làm đúng cách. Tuy nhiên, thời gian sử dụng có thể ngắn hơn nếu không loại bỏ hết tạp chất so với dầu dừa mua sẵn từ các thương hiệu uy tín.Làm thế nào để tái sử dụng dầu dừa hết hạn?Dầu dừa hết hạn không phù hợp cho làm đẹp hoặc nấu ăn có thể được tái chế thành nến thơm, xà phòng hoặc dầu bôi trơn cho đồ gia dụng, giúp tiết kiệm và thân thiện với môi trường.