Art Deco Là Gì? 5 Thương Hiệu Đồng Hồ Art Deco Nổi Tiếng

Nếu bạn là người yêu đồng hồ và từng mê mẩn vẻ đẹp thanh lịch của Cartier Tank, Jaeger-LeCoultre Reverso hay Hamilton Boulton, thì bạn đã chạm đến tinh thần của Art Deco – một trong những phong cách thiết kế có ảnh hưởng sâu rộng và lâu bền nhất trong lịch sử đồng hồ cao cấp. Vậy Art Deco là gì và vì sao nó vẫn được yêu thích đến ngày nay?

Tìm hiểu về Art Deco trong ngành đồng hồ 

Art Deco là gì?

Art Deco là một trào lưu thiết kế ra đời vào đầu thế kỷ 20, nổi bật với những đường nét hình học sắc sảo, bố cục đối xứng và chất liệu cao cấp như bạc, crôm, kính hoặc men tráng. Phong cách này lần đầu tiên được công nhận rộng rãi tại triển lãm quốc tế về nghệ thuật trang trí ở Paris năm 1925 – sự kiện đã ghi dấu cho một thời kỳ huy hoàng của nghệ thuật hiện đại.

Điểm đặc biệt của Art Deco là khả năng dung hòa và tổng hợp từ nhiều nguồn ảnh hưởng như:

• Art Nouveau – với những họa tiết uốn lượn tự nhiên
• Bauhaus – đề cao công năng và sự tối giản
• Lập thể (Cubism) – với các hình khối trừu tượng
• Tân cổ điển và Chủ nghĩa vị lai (Futurism) – mang tinh thần cách tân và tiến bộ

Sự kết hợp ấy tạo nên một phong cách độc đáo, không chỉ gói gọn trong nghệ thuật hay nội thất mà còn lan rộng sang kiến trúc, thời trang, trang sức và đặc biệt là đồng hồ.

Lược sử hình thành Art Deco

Mặc dù đến năm 1925, cái tên “Art Deco” mới chính thức xuất hiện, nhưng phong cách này đã âm thầm phát triển tại Paris và Brussels từ trước Thế Chiến thứ nhất. Sau chiến tranh, khi xã hội bước vào thời kỳ phục hồi và thịnh vượng – thường được gọi là “những năm tháng hạnh phúc” – Art Deco trở thành biểu tượng của kỷ nguyên mới: đầy lạc quan, tự do và hướng tới cái đẹp hiện đại.

Tuy nhiên, phong trào này bắt đầu thoái trào sau cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu năm 1929, cùng với sự trỗi dậy của các chế độ chính trị mới ở châu Âu. Dù vậy, di sản mà Art Deco để lại vẫn tiếp tục sống mãi trong từng thiết kế kinh điển – đặc biệt là trong ngành đồng hồ.

Vì sao Art Deco trường tồn trong thiết kế đồng hồ?

1. Vẻ đẹp vượt thời gian: Những chiếc đồng hồ mang phong cách Art Deco sở hữu thiết kế đối xứng, mặt số đơn giản mà tinh tế, tạo cảm giác thanh lịch, gọn gàng và không bao giờ lỗi thời.

2. Tôn vinh tay nghề thủ công: Chi tiết trang trí trên mặt số như các lớp cắt vát, đường chạm khắc, họa tiết hình học… đòi hỏi kỹ thuật chế tác cực kỳ chính xác – điều mà chỉ các nhà sản xuất đồng hồ danh tiếng mới có thể thực hiện.

3. Biểu tượng của địa vị và gu thẩm mỹ: Trong những năm 1930, Art Deco là lựa chọn của giới thượng lưu, từ nghệ sĩ, quý tộc đến các doanh nhân thành đạt. Đó không chỉ là chiếc đồng hồ để xem giờ, mà còn là tuyên ngôn về phong cách sống tinh tế và đẳng cấp.

Cách nhận biết đồng hồ mang phong cách Art Deco

Sau khi hiểu được nguồn gốc và giá trị thẩm mỹ vượt thời gian của Art Deco, bạn có thể dễ dàng nhận ra một chiếc đồng hồ thuộc phong cách này thông qua một số đặc điểm nổi bật dưới đây.

1. Thiết kế hình học đặc trưng

Một trong những dấu hiệu dễ nhận thấy nhất của đồng hồ Art Deco chính là cấu trúc hình học mạnh mẽ. Thay vì sử dụng mặt tròn truyền thống, nhiều thiết kế lại ưu ái kiểu vỏ hình chữ nhật hoặc vỏ thùng (tonneau) – thể hiện sự góc cạnh và hiện đại.

Các yếu tố hình học thường thấy:

• Đường chéo: xuất hiện ở viền mặt số, dây đeo hoặc cấu trúc vỏ
• Đường cong mềm mại: thể hiện trên mặt số hoặc kim đồng hồ, tạo sự uyển chuyển
• Hình vuông: thường thấy ở khung vỏ hoặc các chi tiết góc cạnh
• Tam giác: xuất hiện ở kim, cọc số hoặc hoa văn trang trí

Trong thời kỳ hoàng kim của Art Deco (1920–1950), đồng hồ thường được thiết kế với kích thước nhỏ hơn rất nhiều so với chuẩn ngày nay – tương đương với size nữ hiện đại. Để đạt được sự tinh xảo này, thợ chế tác phải thiết kế cấu trúc vỏ nhô nhiều tầng như kiểu bậc thang – một yếu tố mang tính biểu tượng của Art Deco.

Không những thế, Art Deco còn chịu ảnh hưởng từ nhiều nền văn hóa như nghệ thuật nguyên thủy châu Phi, ký tự Nhật Bản, và mô-típ kiến trúc cổ Ai Cập – khiến mỗi thiết kế mang một bản sắc riêng biệt, hiếm khi trùng lặp.

Đặc điểm nổi bật của đồng hồ Art Deco giai đoạn 1920–1950:

• Mỗi chiếc đồng hồ là một tác phẩm nghệ thuật mang tính cá nhân
• Ưa chuộng chất liệu cao cấp như kính cong bombée – một loại kính rất khó tái tạo
• Giai đoạn hậu khủng hoảng 1929, thép không gỉ được thay thế bằng kim loại mạ crôm – nhiều chiếc vì vậy dễ bị hỏng trừ những mẫu thiết kế dành cho quân đội
• Phông chữ thường được đặt riêng, tạo dấu ấn cá nhân
• Núm chỉnh giờ có dạng hình học hoặc hình củ hành

Một số mẫu đồng hồ kinh điển gắn liền với phong cách Art Deco:

Cartier Tank: Thiết kế biểu tượng, góp phần đưa phong cách này lan rộng trên toàn thế giới

Rolex với vỏ cushion, Tissot Heritage, Longines dạng tonneau: mang đậm tinh thần Art Deco nhưng vẫn linh hoạt với thời đại

Mặt số Sector, thiết kế Ziggurat của Bauhaus, hay vỏ đồng hồ Patek Philippe Calatrava cũng ít nhiều phản ánh ảnh hưởng từ phong cách này.

2. Hoạ tiết và hoa văn trừu tượng, táo bạo

Không chỉ gây ấn tượng bằng hình khối, đồng hồ Art Deco còn nổi bật nhờ các hoạ tiết trang trí táo bạo, giàu màu sắc và tương phản cao. Một số mẫu sử dụng kỹ thuật:

• Guilloché: chạm khắc tỉ mỉ theo mô-típ phức tạp
• Sunburst: họa tiết tỏa ánh sáng từ tâm ra viền
• Sơn mài hoặc khảm men đen: được áp dụng lên viền hoặc mặt đồng hồ để tăng độ sâu và tinh tế

Đặc biệt, ở Bắc Mỹ – nơi ngành chế tác đồng hồ phát triển mạnh đầu thế kỷ XX – nhiều thiết kế mang phong cách Art Deco được sản xuất với kiểu dáng lộng lẫy hơn cả các mẫu ở châu Âu. Do thuế quan nhập khẩu cao, các bộ máy thường được nhập khẩu trong khi phần vỏ và mặt đồng hồ được sản xuất tại địa phương – tạo nên sự đa dạng và sáng tạo trong thiết kế.

Một số thương hiệu hiện đại vẫn kế thừa và phát triển tinh thần Art Deco, với kiểu dáng được tối giản hơn để phù hợp với thị hiếu đương đại. Bạn có thể dễ dàng bắt gặp vẻ đẹp này trong các dòng:

• Longines Dolcevita
• Frederique Constant Classics Carrée
• Doxa Rectangle

Những thương hiệu đồng hồ nổi bật mang tinh thần Art Deco

Không chỉ là một trào lưu thẩm mỹ, Art Deco còn là nguồn cảm hứng bất tận cho nhiều thương hiệu đồng hồ danh tiếng. Mỗi thương hiệu mang đến một cách tiếp cận riêng, góp phần làm phong phú thêm di sản của phong cách này trong thế giới chế tác đồng hồ.

Cartier 

Là một trong những thương hiệu tiên phong ứng dụng Art Deco vào đồng hồ đeo tay, Cartier đã định hình cả một kỷ nguyên với dòng Tank ra mắt năm 1917. Thiết kế mặt chữ nhật đặc trưng được lấy cảm hứng từ hình dáng xe tăng trong Thế chiến thứ nhất, kết hợp cùng:

• Cọc số La Mã cổ điển
• Kim màu xanh lam thanh mảnh
• Dây da cao cấp hoặc dây kim loại bóng bẩy

Cartier Tank không chỉ đơn thuần là một chiếc đồng hồ – nó là tuyên ngôn phong cách. Rất nhiều nhân vật nổi tiếng đã chọn Cartier Tank làm bạn đồng hành:

• Công nương Diana
• Andy Warhol
• Jacqueline Kennedy

Jaeger-LeCoultre

Năm 1931, Jaeger-LeCoultre giới thiệu dòng Reverso – một kiệt tác mang đậm phong cách Art Deco. Với mặt số hình chữ nhật có thể xoay ngược để bảo vệ khỏi va đập (ban đầu dành cho giới chơi polo), Reverso không chỉ tinh tế mà còn vô cùng thực dụng.

Điểm đặc biệt:

• Thiết kế vỏ máy có thể chạm khắc theo yêu cầu
• Mỗi chiếc Reverso có thể trở thành một tác phẩm cá nhân hoá duy nhất
• Mặt số đơn giản nhưng sang trọng, phản ánh triết lý “ít mà chất”

Longines

Longines không ồn ào nhưng luôn duy trì dòng thiết kế theo hơi hướng Art Deco, đặc biệt là trong giai đoạn giữa thế kỷ 20. Đồng hồ Longines Art Deco thường có:

• Dáng vỏ cong mềm mại
• Dây kim loại mắt nhỏ hoặc dây da ôm tay
• Mặt số tối giản nhưng có chiều sâu, tinh xảo đến từng chi tiết

Các mẫu nổi bật:

• Longines Evidenza – sự kết hợp hoàn hảo giữa vẻ đẹp cổ điển và hiện đại
• Các bản reissue vintage – tái hiện lại tinh thần Art Deco nguyên bản với công nghệ mới

Hamilton

Hamilton mang đến sự mạnh mẽ, dứt khoát trong các thiết kế mang hơi hướng Art Deco. Thương hiệu Mỹ này nổi bật với:

• Hamilton Boulton – mặt số hình hộp, đậm chất vintage, từng là biểu tượng thời trang của những năm 1940–1950
• Hamilton Ventura – thiết kế táo bạo dạng tam giác bất đối xứng, một biểu tượng đậm chất tương lai nhưng lại bắt nguồn từ chính tinh thần cách tân của Art Deco

Cách tiếp cận của Hamilton thể hiện rõ tinh thần phóng khoáng, hiện đại và đôi khi còn phá vỡ chuẩn mực truyền thống để tạo nên đột phá trong thiết kế.

Frederique Constant

Dù là một thương hiệu non trẻ hơn so với các “lão làng” trong ngành đồng hồ Thụy Sĩ, Frederique Constant lại rất biết cách chắt lọc tinh thần cổ điển để hòa quyện cùng công nghệ hiện đại. Trong bộ sưu tập của mình, hãng đặc biệt nổi bật với dòng đồng hồ mang phong cách Art Deco – sang trọng, tinh tế nhưng không quá phô trương.

Các đặc trưng của dòng đồng hồ Art Deco từ Frederique Constant:

• Vỏ hình chữ nhật bo cong mềm mại, mô phỏng đúng tinh thần hình học của Art Deco
• Mặt số guilloché cổ điển kết hợp cùng cọc số La Mã thanh mảnh
• Dây đeo bằng da cá sấu, tăng thêm vẻ quý phái
• Núm vặn tròn dạng củ hành – chi tiết nhỏ nhưng mang đậm dấu ấn thời kỳ đầu thế kỷ 20

Dòng sản phẩm tiêu biểu như Frederique Constant Classics Art Deco Carrée chính là minh chứng cho sự đầu tư nghiêm túc của thương hiệu vào dòng thiết kế mang phong cách lịch sử này. Với mức giá dễ tiếp cận hơn so với nhiều thương hiệu đồng hồ cao cấp khác, Frederique Constant mang đến cơ hội sở hữu một mẫu đồng hồ mang phong cách Art Deco chất lượng Thụy Sĩ mà vẫn giữ được nét riêng biệt, thanh lịch và đậm chất sưu tầm.

Kết luận

Đồng hồ phong cách Art Deco là sự kết hợp hoàn hảo giữa nghệ thuật và kỹ thuật, nổi bật với thiết kế hình học tinh tế, họa tiết sắc sảo và vẻ đẹp vượt thời gian. Dù bạn là người yêu sưu tầm hay chỉ đơn giản tìm kiếm một mẫu đồng hồ thanh lịch, Art Deco luôn là lựa chọn thể hiện gu thẩm mỹ cổ điển nhưng không kém phần hiện đại. Các thương hiệu như Cartier, Jaeger-LeCoultre, Longines, Hamilton hay Frederique Constant chính là những cái tên tiêu biểu đưa tinh thần Art Deco sống mãi cùng thời gian.

Xem thêm: 

• Đồng hồ chế tác là gì? Vì sao giới mộ điệu sẵn sàng chi hàng tỷ đồng để sở hữu?
• Đồng hồ cơ là gì? Cách nhận biết đồng hồ cơ (Automatic) uy tín
• Đồng hồ solar là gì? Top 10 mẫu đồng hồ máy solar cao cấp nổi tiếng